اختلالات شایع دهان در سالمندان بخش دوم
اختلالات شایع دهان در سالمندان بخش دوم
در مطلب اختلالات شایع دهان در سالمندان توضیحاتی درباره انواع بیماریهای دهان ودندان در سالمندان رخ می دهد، دادیم. در آن مطلب فهمیدیم که این افراد مستعد بیماریهای دهان ودندان هستند. بنابراین باید بهداشت دهان ودندان را بشدت رعایت کنند. با شناسایی انواع اختلالات دهانی می توان در صورت بروز قبل از عود کردن مشکلات دهان و دندان اقدام به درمان آن نمود. در این مطلب به ارائه باقی موارد شایع در سالمندان می پردازیم.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان می‌تواند در هر سنی رخ دهد. با این حال به علت پسرفت لثه و پریودونتیت، افراد سالمند در معرض خطر بیشتری جهت پیدایش پوسیدگی ریشه دندان هستند. میزان بروز پوسیدگی ریشه دندان در بیماران بالای ۶۰ سال ۲ برابر افراد ۳۰ ساله است، ۶۴ افراد بالاتر از ۸۰ سال مبتلا به پوسیدگی دندان هستند و تا ۹۶ پوسیدگی تاج دندان و بالاتر از لثه دارند.
پریودونتیت
هنگامی رخ می‌دهد که التهاب لثه سبب جدا شدن لیگامان دور دندانی از ساروج و ساختار دندان گردد که به افزایش عمق فرورفتگی لثه، شل شدن دندان و در نهایت افتادن دندان منجر می‌شود. بسیاری از افراد سالمند به علت بهداشت نامناسب دندان و پسرفت لثه، مستعد جدا شدن پریودونتال و افتادگی دندان هستند. پریودونتیت با بیماریهای قلبی- عروقی، دیابت قندی با تنظیم نامناسب، التیام نامطلوب زخم و پنومونی ناشی از آسپیراسیون به ویژه در بیماران نگهداری شده در خانه سالمندان همراهی دارد.
درمان بیماریهای پریودنتال
درمان بیماری پریودونتال شامل مسواک‌زدن روزانه و استفاده از نخ دندان و مراقبت دندانی کارشناسانه می‌باشد که از برداشتن پلاک تا دبرید کردن جراحی پریودونتیوم عفونی متغیر می‌باشد. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مانند دوکسی‌سیلین به عنوان درمان کمکی در کنار جرم‌گیری و صاف کردن ریشه دندان در افراد سالمندی که در خانه سالمندان نگهداری می‌شوند به کار می‌رود. در کنار پاک‌سازی منظم دندان، این مداخله‌ها می‌توانند نیاز به دبرید کردن و برداشتن دندان را کاهش دهند.
خشکی دهان
خشکی دهان به معنی احساس فرد به صورت دهان خشک می‌باشد که به علت کاهش تولید بزاق رخ می‌دهد و ۵۷-۲۹ افراد سالمند به آن مبتلا هستند. بزاق سبب لغزندگی حفره دهان می‌شود،با بهبود رسوب مجدد مواد معدنی از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند و از عفونت‌های قارچی و باکتریایی پیشگیری می نماید.
علائم بالینی خشکی دهان علاوه بر دهان خشک شامل موارد زیر می باشد.
- احساس سوزش
- تغییرات ایجاد شده در مزه‌ها
- دشواری در بلع
- دشواری درتکلم
اگر چه جریان بزاق با افزایش سن به تنهایی کاهش نمی‌یابد برخی از داروها و ناخوشی‌ها خطر خشکی دهان را در افراد سالمند افزایش می‌دهند. اگر بیمار دارویی را دریافت کند که به صورت مشخص سبب کاهش جریان بزاق می‌شود، آن دارو باید در صورت امکان تغییر یابد یا حذف شود. بیماران باید تشویق شوند که آب بنوشند، از الکل پرهیز کنند و مقدار مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی را که سبب تشدید خشکی دهان یا پوسیدگی می‌شوند مانند ترکیبات حاوی قهوه یا شکر کاهش دهند. هرگونه آدامس یا آب نبات مورد استفاده برای تحریک بزاق باید فاقد شکر باشد. ترکیبات جایگزین بزاق بدون نسخه ممکن است بهبود موقتی ایجاد کنند. داروهایی مانند پیلوکارپین و سوی‌ملین به ویژه در بیماران مبتلا به نشانگان شوگرن ممکن است سودمند باشند. مطالعات اندکی نشان داده‌اند که طب سوزنی و مسواک‌های الکتریکی سبب افزایش جریان بزاق می‌شوند.
ابزارهای مراقبت دهان
مهارت دستی مناسب و انگیزه بیمار ارتباط مستقیم با برداشتن موثر پلاک دارد. کاهش شناخت، کاهش حدت بینایی، یا از بین رفتن قدرت یا کارکرد دست‌ها ممکن است توانایی فرد را برای حفظ بهداشت مناسب دهان به صورت واضح تغییر دهد. ابزارهای تخصصی بهداشت دهان مانند مسواک‌های الکتریکی، مسواک‌های دستی با دسته پهن، وسایل نگهدارنده نخ دندان ممکن است برای برداشتن پلاک در بیماران مبتلا به وضعیت‌های ناتوان کننده مزمن مانند آرتریت یا ناتوانی عصبی ضروری باشند.
